Το μυστήριο της Κρήτης – Το πρόβατο με τα χρυσά δόντια

Όλοι γνωρίζουμε ότι στα χωριά γύρω από τον Ψηλορείτη υπάρχουν πρόβατα με χρυσά δόντια. Κανείς δεν διστάζει να διηγηθεί την εμπειρία ή την έκπληξή του όταν πρωτοείδε αυτά τα χρυσά δόντια. Υπάρχει ένας παλιός θρύλος που συνδέεται με τα δόντια. Αναφέρεται ότι οι βοσκοί στο παρελθόν κοίταζαν τα δόντια των προβάτων προτού τα πουλήσουν, και φυλούσαν για δικά τους αυτά τα ιδιαίτερα ζώα. Είναι ένα μυστήριο, που έχει δημιουργήσει πολλούς μύθους και ενδιαφέρουσες ιστορίες, ενώ πολλοί έχουν σκεφτεί να εκμεταλλευτούν το γεγονός με σκοπό το κέρδος, αλλά η αλήθεια είναι ότι μόνο λίγοι έχουν δει στην πραγματικότητα τα χρυσά δόντια, εκτός φυσικά από τους βοσκούς. Είναι εξαιρετικά δύσκολο να συναντήσει κανείς ένα τέτοιο πρόβατο ή ακόμα και το «χρυσωρυχείο» που λέγεται ότι υπάρχει κάπου στο οροπέδιο της Νίδας. Παλιά θεωρούσαν ότι υπήρχαν κοιτάσματα χρυσού από τα οποία τα φυτά αντλούσαν ουσίες που περνούσαν στα πρόβατα μέσω της τροφής τους, δίνοντάς τους αυτό το παράξενο χρώμα στα δόντια. Αυτή ήταν μία εξήγηση του φαινομένου, η οποία ποτέ δεν επιβεβαιώθηκε.

Η πρώτη φορά που παρατηρήθηκε το φαινόμενο ήταν το 1415, όταν ένας μοναχός από τη Φλωρεντία, ο Χριστόφορος Μπουοντελμόντι, ήρθε στην Κρήτη και έγραψε μια περιγραφή όσων είχε ακούσει από διηγήσεις, παρόλο που ποτέ δεν κατάφερε να δει πρόβατο με χρυσά δόντια. Έγραψε χαρακτηριστικά: «Στη Νίδα φυτρώνει γρασίδι που κάνει τα δόντια των προβάτων χρυσά!» Από τότε περιηγητές κατέφτασαν από όλον τον κόσμο στο νησί, για να το διαπιστώσουν.



Το 1620 ένας άλλος άντρας, ονομαζόμενος Πισκάκι, έγραψε ότι το χρυσό χρώμα παραμένει ακόμα κι αν τα δόντια τοποθετηθούν στη φωτιά, και ένας πρακτικός γιατρός επίσης πρότεινε τη χρήση του χρυσόχορτου, το οποίο πίστευε ότι έδινε αυτό το ιδιαίτερο χρώμα στα δόντια των προβάτων, στους ασθενείς με οδοντικά προβλήματα.

Παρόλο που τουρίστες και επισκέπτες συχνά ζητούν από τους βοσκούς να δουν ιδίοις όμμασι τα πρόβατα με τα χρυσά δόντια ή ακόμα και να αγοράσουν ένα, οι βοσκοί δεν τους αφήνουν ή είναι διστακτικοί να κάνουν κάτι τέτοιο. Οι βοσκοί της Νίδας, οι οποίοι είναι περισσότερο εξοικειωμένοι με το φαινόμενο, δίνουν την πιο λογική εξήγησή του. Ένα φυτό που ονομάζεται νευρίδα, και το οποίο τρώνε τα πρόβατα, ευθύνεται για το γεγονός ότι τα δόντια τους γίνονται χρυσά, και μάλιστα θεωρείται ότι τα γηραιότερα πρόβατα έχουν χρυσά δόντια, και αυτό αποτελεί σημάδι της ηλικίας τους. Τα νεογέννητα έχουν λευκά δόντια, τα οποία γίνονται κίτρινα και αργότερα χρυσά, και ακριβώς τότε είναι ο χρόνος για τη σφαγή τους. Έρευνες έχουν δείξει ότι χρειάζεται αρκετός καιρός για να γίνουν τα δόντια του προβάτου κίτρινα.

Νευρίδα – Το χρυσό βοτάνι της Κρήτης

Σήμερα οι ερευνητές έχουν αποδείξει ότι η νευρίδα είναι το βότανο που δημιουργεί το χρυσό χρώμα στα δόντια των προβάτων μετά από κάμποσο καιρό. Η επιστημονική του ονομασία είναι «Πολύγονο της Ίδης». Το φυτό είναι φωσφορίζον τη νύχτα, γι’ αυτό και το χαρακτηριστικό του πράσινο χρώμα είναι αισθητό από απόσταση. Εκτός από τη θεραπευτική χρήση του φυτού για τα χαλασμένα δόντια και τον πονόδοντο, πολτοποιείται και αναμιγνύεται με άλλα βότανα, και τοποθετείται στις πληγές σαν αναλγητικό και φια την παραγωγή ειδικών αλοιφών για δερματολογική χρήση. Οι βοσκοί πιστεύουν ότι βοηθάει τα πρόβατα να παράγουν περισσότερο γάλα, και γι΄αυτό το δίνουν στα θηλυκά πρόβατα που μόλις έχουν γεννήσει, και φαίνεται να αρέσει πολύ στα πρόβατα, καθώς είναι ανθισμένο σχεδόν μέχρι τα μέσα Ιουλίου.



Ένα μυστήριο…

Καθώς δεν υπάρχουν πολλές χρυσές σιαγόνες διαθέσιμες, οι επιστήμονες δεν μπορούν να μελετήσουν εξονυχιστικά το φαινόμενο, κι έτσι πολλοί ισχυρισμοί έχουν διατυπωθεί και μόνο εικασίες είναι δυνατές. Αυτό που πιστεύουν οι κτηνίατροι είναι ότι πιθανόν τα μέταλλα κάνουν χρυσά τα δόντια των προβάτων, αλλά υπάρχουν ακόμα απορίες για το φυτό. Αν κάποιος προσπαθήσει να το κόψει, τα χέρια του βάφονται κόκκινα κι αν βάλουμε τέτοια φυτά σε ένα βάζο με νερό, το νερό γίνεται σκούρο κόκκινο, και η επιφάνεια του φυτού γίνεται στιλπνή, σα να έχει καλυφθεί από ένα λεπτό φύλλο αλουμινίου. Παρόλο που οι χημικές ουσίες του φυτού έχουν εξεταστεί, τα αποτελέσματα δεν μπορούν να εξηγήσουν τα προαναφερόμενα.



Αν ανατρέξουμε στο παρελθόν θα διαπιστώσουμε την ύπαρξη και άλλων φωσφοριζόντων φυτών, που επίσης χρησιμοποιούνται για θεραπευτικούς σκοπούς, έτσι θεωρείται ότι όλα αυτά τα φυτά συνδέονται με την κρητική νευρίδα. Υπήρχε μια δεισιδαιμονία, σύμφωνα με την οποία ένα τέτοιο φυτό δεν θα πρέπει να ξεριζώνεται καθώς όποιος το ξερίζωνε θα πέθαινε με την ανατολή του ήλιου, έτσι ο μόνος τρόπος για να μαζέψει κάποιος το φυτό είναι ο εξής: θα πρέπει να αφήσει ένα σκυλί πεινασμένο για μερικές μέρες και τη νύχτα να το δέσει στο φυτό και να του δείξει ένα κομμάτι κρέας σε απόσταση. Στην προσπάθειά του να φτάσει το κρέας, το σκυλί θα ξερίζωνε το φυτό. Πίστευαν επίσης ότι ο σκύλος θα πέθαινε το πρωί, κι έτσι έπρεπε να το θάψουν αμέσως και να το τιμήσουν σαν ευεργέτη, προσφέροντάς του μυστικές θυσίες, και μόνο τότε θα μπορούσαν να πάρουν τη ρίζα και να παρασκευάσουν φάρμακα για τη θεραπεία σοβαρών ασθενειών.

Λέγεται ότι τα φθορίζοντα φυτά ευδοκιμούν και σε άλλα μέρη εκτός της Κρήτης, κι έτσι έχουν διοργανωθεί επιστημονικές αποστολές, για παράδειγμα στη Ρούμελη, σε αναζήτηση των χρυσών δοντιών, αλλά χωρίς αποτέλεσμα. Το φυτό είναι πολύ δύσκολο να εντοπιστεί, και παρόλο που λάμπει στο σκοτάδι, φαίνεται να εξαφανίζεται όταν το πλησιάζουμε. Είναι ένα πραγματικό μυστήριο!

Ένας άλλος θρύλος αναφέρει ότι όποιος τελικά βρίσκει το φυτό γίνεται πλούσιος, αφού ό,τι πιάνει γίνεται χρυσάφι!

Δεν ξέρω για σας, αλλά εγώ όσο μιλάμε ετοιμάζω τις βαλίτσες μου! Ακόμα κι αν δεν βρω τη νευρίδα, σίγουρα θα απολαύσω το ταξίδι μου στην Κρήτη! Έρχεστε μαζί μου;